Nga Shqipe Malushi
Dita 4, Festivali FemArt 12
28 Shtator 2024 | 21:00-22:10 | Teatri Oda, Prishtinë
Shkruar nga: Alice Birch | Regjisore: Zana Hoxha | Aktoret: Olive McHugh, Tanaka Mpofu, Xixi Xiao, Natalia May
Prodhim i: Akademisë së Muzikës dhe Dramës në Londër (LAMDA)
Më 28 Shtator 2024, Zana Hoxha solli për herë të parë në Kosovë pjesën teatrore të Alice Birch, “Revolt. She Said. Revolt Again”, në Teatrin Oda gjatë Festivalit FemArt 12. Shfaqja, e cila pati premierën e saj së fundmi në Teatrin Orange Tree në Londër, u prodhua nga LAMDA dhe mahniti edhe publikun në Prishtinë, ku shumë njerëz u ulën edhe në dysheme për shkak të pjesëmarrjes së madhe. Mes publikut ishte edhe Ambasadori Britanik, i cili përgëzoi personalisht regjisoren dhe aktoret.
“Revolt. She Said. Revolt Again” sfidon idetë tradicionale se si gratë duhet të sillen, duke përdorur një seri skenash të guximshme dhe provokuese për të vënë në dyshim gjuhën, marrëdhëniet, punën dhe normat e përditshme. Shkrimi i Alice Birch dekonstruon këto pritshmëri shoqërore, duke i rimagjinuar ato në mënyra të guximshme. Regjia e Hoxhës e çon këtë më tej, duke përmbysur veprimet dhe fjalët e zakonshme, nga simbolika e propozimeve për martesë deri te rishikimi i nënës, plakjes dhe dashurisë.
Pjesa reflekton idenë se “gratë e sjellshme rrallëherë bëjnë histori” dhe nxjerr në pah gjuhën kufizuese që ka kontrolluar gratë për shekuj me radhë. Zana Hoxha thekson këtë, duke u lejuar aktoreve të eksplorojnë fjalët dhe veprimet në mënyra që sfidojnë teatrin tradicional. Gratë, të luajtura nga McHugh, Mpofu, Xiao dhe May, shfaqin një seri emocionesh të papërpunuara, shpesh të pakëndshme, duke e bërë audiencën të reflektojë mbi kufizimet shoqërore të thelluara. Një skenë mbresëlënëse, ku një grua përfshihet me një shalqi të thyer, sfidon kufijtë e intimitetit dhe vetë-eksplorimit, duke provokuar audiencën të përballet me rezervat e saj mbi lirinë.
Pjesa është e ndarë në tre pjesë, secila duke eksperimentuar me teknika të ndryshme tregimi. Në një skenë të paharrueshme, katër gra nga gjenerata të ndryshme përballen në heshtje me audiencën, duke përfaqësuar sfidat që gratë përballen ndër shekuj. Ky moment, si pjesa tjetër e shfaqjes, sfidon kufirin mes aktorit dhe personazhit, duke bërë që publiku të ndihet i përfshirë në përvojën që po ndodh.
Regjia inovative e Zana Hoxhës i inkurajoi aktoret të thyejnë normat tradicionale të teatrit, duke dhënë një mesazh të fuqishëm se patriarkati nuk është një strukturë e pandryshueshme, por një konstrukt shoqëror që mund të shpërbëhet. Përtej politikave gjinore, pjesa eksploron tema më të thella të zgjedhjes, lirisë, fuqisë dhe kontrollit.
Shfaqja përfundoi me ovacion, ndërsa aktoret ngritën pankarta mbi kokat e tyre, duke ftuar publikun të bashkohej me to duke thirrur “NE KEMI ZGJEDHJE.” Nëpërmjet qasjes së guximshme të Zana Hoxhës, audienca në Kosovë dëshmoi fuqinë e grave që sfidojnë kufijtë dhe u inkurajuan të reflektojnë e të bëhen pjesë e thirrjes për ndryshim. Shfaqja lë pas pyetje që kanë nevojë për kohë për t’u përpunuar: A kemi lejuar ndonjëherë veten të jemi aq të lirë sa të hedhim poshtë kufizimet e imponuara nga shoqëria?
