Nga Shqipe Malushi
Dita e tretë e FemArt Festival 12 u hap me një mesazh të fuqishëm: rëndësia e amplifikimit të zërave të grave, thyerja e kufijve të identitetit dhe hapja e zemrave dhe mendjeve drejt diversitetit dhe barazisë gjinore, duke promovuar thellësisht empatinë në këtë rrugë.
Në “Të Trajnuara për të Parë: Tri Gra dhe Lufta,” regjisorja Luzia Shmidt sjell një portret të jashtëzakonshëm të guximit, qëndrueshmërisë dhe empatisë përmes një lenteje emocionalisht prekëse dhe vizualisht të mrekullueshme. Ky film, nga një perspektivë unike femërore, është ndryshe nga çdo tjetër që kam parë. Ai kap forcën dhe humanizmin e tri grave pionere me një qartësi të paprekur dhe të sinqertë.
Në përfundim të Luftës së Dytë Botërore, për herë të parë në histori, gazetarët gra u lejuan të raportojnë drejtpërdrejt nga fronti i luftës. Zërat e tyre sollën një thellësi të re, duke ndryshuar përgjithmonë mënyrën se si e kuptojmë luftën.
“Në fund të vitit 1943, ndërsa qeveria britanike akrediton gati 500 gazetarë për të mbuluar pushtimin e Normandisë, asnjë grua nuk ishte mes tyre. Megjithatë, amerikanët, më progresivë për kohën, e kuptuan fuqinë e mediave dhe për herë të parë në histori u dhanë gazetarëve gra të drejtën e akreditimit. Në vijat e frontit të Luftës së Dytë Botërore, gazetarët e luftës Martha Gellhorn, Margaret Bourke-White dhe Lee Miller takoheshin herë pas here në qytetet e bombarduara si Kolonjë, Leipzig dhe Mynih.” .” https://www.newdocs.de/trained-to-see-three-women-and-the-war/
Filmi filloi siç mund të pritej—me pamje të pushtimeve ushtarake, bombardimeve dhe shkatërrimeve të paimagjinueshme. Megjithatë, mori një kthesë të thellë kur zërat femërorë të këtyre tri gazetareve filluan të ndanin historitë e tyre. Secila prej tyre ndoqi pasionin e saj për fotogazetari, duke u bërë disa nga gratë e para që dokumentuan luftën nga viti 1943 deri në çlirimin në 1945.
Puna e tyre na solli ballë për ballë me disa nga imazhet më tronditëse të vuajtjeve njerëzore që kam parë ndonjëherë—fotografi të bombardimeve, të jetëve të shkatërruara, të burrave, grave dhe fëmijëve të masakruar. Këto imazhe zgjuan kujtime të dhimbshme për mua, veçanërisht nga luftërat që kam përjetuar në jetën time—Kosovën, Afganistanin, Irakun, Libanin. Kampet e refugjatëve, uria, humbja e dhimbshme e familjarëve—këto kujtime u kthyen ndërsa shikoja.
Sa më shumë që admirova guximin e këtyre grave, nuk mund të mos luftoja me emocione të përziera. Pse dikush, veçanërisht një grua, do të zgjidhte të fotografojë një dhunë të tillë—duke ditur se ato bomba po sillnin vdekje mbi njerëzit poshtë? Fotot e Margaret Bourke-White mbi “çlirimin” më bënë të pyes: çfarë lloj çlirimi po festojmë kur pasojat janë pirgje me kufoma, pa identitet, të ngarkuara në kamionë? Si mund të pajtohemi me imazhin e amerikanëve që bëjnë banjë në banjot në shtëpinë e Hitlerit, duke pirë verën e tij, ndërsa ka kaq shumë të vdekur afër?
Nocioni i çlirimit ndihej bosh përballë një shkatërrimi të tillë. Megjithatë, filmi tregonte mjeshtërisht realitetin e pamëshirshëm të luftës—sakrificën e saj të pashpirt, etjen e pangopur për pushtet dhe koston shkatërruese njerëzore. Këto gra ishin heroinat e mia, jo vetëm për guximin e tyre, por për pasionin që derdhën në punën e tyre, të mbështetur në etikë dhe empati për njerëzit që dokumentonin. Filmi është një kujtesë prekëse se paqja e vërtetë vjen nga dhembshuria, mirëkuptimi dhe kërkimi i pamëshirshëm për të vërtetën.
Të tre gratë sakrifikuan jetën e tyre personale për të zbuluar të vërtetën e luftës. Filmi ishte jashtëzakonisht prekës, çdo moment i mbushur me trishtim dhe humanizëm. Duke qëndruar pranë mikeshës time gjermane, ne të dyja qamë, të prekura thellësisht nga kujtimet e dhimbshme të mizorive të luftës. E tejngarkuar, ajo duhej të largohej, duke kërkuar ngushëllim në qetësinë e parkut për të reflektuar. Unë qëndrova, duke menduar për mënyrën se si luftërat e së kaluarës kurrë nuk përfunduan vërtet. Rindërtimi mund të fillojë, por luftëra të reja ngrihen nga hiri dhe viktima të reja kapen në mes të luftës.
Ndërsa filmi mbaronte, mbeta me një të vërtetë të dhimbshme: ndërsa këto tre gra të guximshme, Martha Gellhorn, Margaret Bourke-White dhe Lee Miller, mund të kenë lënë gjurmët e tyre të pashlyeshme në histori, luftërat vazhdojnë. Dhe po ashtu vazhdon cikli i shkatërrimit, biznesit dhe vdekjes, duke na lënë me një pyetje të trishtë—kur do të përfundojë ndonjëherë?
