Nga Claudia Peschiutta
Hapi i parë drejtë shërimit dhe çlirimit të mendjes nga frika dhe turpi i stigmës është pranimi biseda e hapur. Për të luftuar stigmën e depresionit pas lindjes dhe sfidat e tjera të shëndetit mendor me të cilat ballafaqohen nënat e reja, FemArt 2025 mbajti një panel diskutimi të hapur me nëna dhe ekspertë që punojnë për të thyer heshtjen rreth kësaj çështjeje.
“Unë mendoj se ne nuk flasim mjaftueshëm për transformimin e thellë emocional që është amësia,” tha panelistja dhe terapistja Laurie Vandegar. “E gjithë vëmendja kalon te foshnja; nëna bëhet thjesht e padukshme.”
Të tjerat e ndanë këtë ndjenjë gjatë panelit “Amësia dhe Shëndeti Mendor – Rikthimi i Narrativave Tona” që u mbajt më 18 qershor në Institutin Francez në Prishtinë. Ato gjithashtu folën për pengesat që nënat e reja hasin kur kërkojnë ndihmë.
Sipas Laberie Çarretit, zyrtare e programit në organizatën Action for Mothers and Children (AMC), shumica dërrmuese e nënave do të përjetojnë një gjendje të përkohshme të njohur si “baby blues”. Ajo shpjegoi se si OJQ-ja po trajnon mamitë dhe profesionistët e tjerë të shëndetësisë për të informuar gratë rreth kësaj çështjeje.
“Ne kemi krijuar [Klasat për Nëna dhe Sesionet e Kujdesit Antenatal në Grup] për t’u dhënë këtyre nënave të reja mundësinë të shprehen… pa frikë apo gjykim,” tha Carreti.
Panelistja dhe mamia Teuta Reçica, e cila ofron trajnime për prindërit e rinj në Qendrën Kryesore të Mjekësisë Familjare (QKMF) në Lipjan, theksoi nevojën për mbështetje nga baballarët dhe anëtarët e tjerë të familjes.
Panelistja dhe gazetarja Donika Gashi, e cila ka shkruar për përvojën e saj me “baby blues” për Kosovo 2.0, tha se iu drejtua për ndihmë Drejtoreshës Ekzekutive të AMC-së, Rina Demiri Spahija dhe për herë të parë u ndie “e dëgjuar.”
Gashi gjithashtu foli për presionet e shumta me të cilat përballen shpesh nënat e reja, si detyrimi për të punuar ndërkohë që kujdesen edhe për fëmijët.
Panelistja dhe dramaturgja Valmira Thaqi vuri në pah se shumë nëna të reja sot nuk kanë më mbështetjen e vazhdueshme familjare që dikur ishte më e zakonshme dhe tha se institucionet publike nuk po e mbushin këtë boshllëk. Ajo është bashkautore e shfaqjes “Unë Jam Ajo,” një dramë mbi depresionin pas lindjes që po prezantohet në FemArt 2025.
“Kjo nuk është një dramë për gratë,” tha Thaqi. “Është për të gjithë ne, sepse po flasim për jetën e një njeriu dhe për sakrificat që nëna bën për fëmijën e saj.”
Për të thyer më tej heshtjen rreth depresionit pas lindjes, AMC dhe FemArt po u bëjnë thirrje mbështetësve të pëlqejnë dhe ndajnë postimet në Facebook dhe Instagram mbi depresionin pas lindjes dhe mënyrat për të kërkuar ndihmë.
